Ένα από τα πιο συχνά αιτήματα των ατόμων που προσέρχονται σε θεραπεία αποτελεί η διαχείριση του άγχους τους. Οι καθημερινοί απαιτητικοί ρυθμοί της ζωής, οι αμέτρητες οικογενειακές ή επαγγελματικές υποχρεώσεις, η προσπάθεια να βρεθεί ισορροπία μεταξύ οικογενειακής και κοινωνικής ζωής, η επίτευξη στόχων, φαίνεται ότι είναι μερικά μόνο από τα θέματα που μπορεί να δυσκολέψουν τη λειτουργικότητα ενός ατόμου. Τι είναι όμως το άγχος και τι μπορεί να κάνει το άτομο για να το διαχειριστεί κατάλληλα;

Α. Τί είναι το άγχος;

Ας ξεκινήσουμε λέγοντας ότι το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε μια απαιτητική ή απειλητική κατάσταση. Σε χαμηλά επίπεδα είναι βοηθητικό καθώς κινητοποιεί το άτομο και το κρατάει σε εγρήγορση. Αντιθέτως, όταν αρχίσει να ανεβαίνει επίπεδα γίνεται δυσλειτουργικό. Μπορεί, δηλαδή, να προκαλέσει στο άτομο σωματικά συμπτώματα (π.χ. πονοκέφαλο, πόνο στο στομάχι, τρέμουλο), να το οδηγήσει σε αρνητικές σκέψεις και να επηρεάσει τη συγκέντρωση, τη μνήμη του και την συμπεριφορά του. Στην περίπτωση που το άγχος γίνει δυσλειτουργικό τείνει να οδηγεί το άτομο στην αποφυγή, στην αναβλητικότητα, και στην παραίτηση. Το γεγονός αυτό μπορεί προσωρινά να ανακουφίζει το άτομο, όμως δεν συμβάλλει στην επίλυση του προβλήματος αφού στην ουσία το διαιωνίζει. Επομένως, το άγχος είναι ένα καλοδεχούμενο συναίσθημα στο βαθμό που λειτουργεί ως κινητήριος δύναμη και βοηθάει το άτομο να έρθει πιο κοντά στην επίτευξη των στόχων του.

Β. Πώς η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του άγχους;

Ένα άτομο που επιθυμεί να διαχειριστεί το άγχος του θα κληθεί να εντοπίσει γεγονότα και καταστάσεις που του προκαλούν άγχος. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από την καταγραφή γεγονότων σε ημερολόγιο, με την καθοδήγηση του θεραπευτή. Σκοπός είναι να καταγραφούν τα μοτίβα που υπάρχουν και έπειτα να εντοπιστούν οι αρνητικές σκέψεις του ατόμου για αυτά τα γεγονότα. Σύμφωνα με το γνωσιακό-συμπεριφορικό μοντέλο, οι αρνητικές σκέψεις είναι αυτές που προκαλούν άγχος και οδηγούν σε δυσλειτουργικές συμπεριφορές. Οπότε στόχος της θεραπείας είναι να αντικατασταθούν οι αρνητικές σκέψεις με πιο ρεαλιστικές και να βρεθούν λειτουργικές συμπεριφορές. Επίσης, το άτομο θα εκπαιδευτεί σε τεχνικές χαλάρωσης προκειμένου να τις εφαρμόζει ώστε να κατευνάσει τα έντονα σωματικά του συμπτώματα.

 

Πηγές

Beck, J. S. (2014). Εισαγωγή στη γνωστική θεραπεία. (8^η έκδ). Γρηγ. Σίμος (επιμέλεια). Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη

Καλπάκογλου, Θ. (2013). Άγχος και πανικός: Γνωσιακή θεωρία και θεραπεία. Έκδοση pdf.