Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) αποτελούν πλέον τη νέα πραγματικότητα κοινωνικής αλληλεπίδρασης, ενώ μέσα σε αυτά φαίνεται να αναπτύσσονται οι έφηβοι σχεδόν αποκλειστικά. Η επιρροή τους είναι εμφανής σε όλο το ηλικιακό φάσμα, από μικρότερους σε μεγαλύτερους. Αδιαμφισβήτητα η χρήση των κοινωνικών δικτύων προσφέρει πλεονεκτήματα, όπως τη δυνατότητα ψυχαγωγίας, την άμεση ενημέρωση για τρέχοντα γεγονότα, την επικοινωνία με ανθρώπους από κάθε μεριά του πλανήτη, τον διαμοιρασμό απόψεων και υλικού. Ωστόσο χρειάζεται προσοχή στα μειονεκτήματα που υπάρχουν από τη συχνή χρήση τους. Η υπερβολική ενασχόληση με τα κοινωνικά δίκτυα και η ταυτόχρονη παραγκώνιση της δια ζώσης κοινωνικής αλληλεπίδρασης, η υπέρμετρη έκθεση προσωπικών πληροφοριών, ο διαδικτυακός εκφοβισμός είναι ορισμένα από τα χαρακτηριστικότερα μειονεκτήματα της χρήσης των κοινωνικών δικτύων.
Είναι γεγονός πως οι έφηβοι χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα για να καλύψουν μια σειρά από ανάγκες αυτής της ηλικίας: ανάγκη για αποδοχή και επιβεβαίωση, ανάγκη για αναγνωρισιμότητα και προβολή, ανάγκη επικοινωνίας και μίμησης. Φαίνεται πως έχει μεγάλη σημασία για τους ίδιους ο τρόπος που προβάλλονται στα κοινωνικά δίκτυα, ο αριθμός των ακολούθων που έχουν (followers), ο αριθμός των αλληλεπιδράσεων που συγκεντρώνουν οι κάθε είδους δημοσιεύσεις τους. Πολύ συχνά η διάθεσή τους, αλλά και συνολικά η καθημερινότητά τους, επηρεάζεται από τις αλληλεπιδράσεις τους στα κοινωνικά δίκτυα.
Αρκετοί γονείς δείχνουν ανήσυχοι για την σχέση των έφηβων παιδιών τους με τα κοινωνικά δίκτυα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εντάσεις ως προς τη διαχείριση και τη θέσπιση ορίων. Πράγματι, μπορεί να είναι πιο δύσκολο και χρονοβόρο να οριοθετηθεί η συμπεριφορά ενός εφήβου, ωστόσο με πολλή συζήτηση, ανοιχτή επικοινωνία και κατανόηση υπάρχει περιθώριο βελτίωσης. Είναι σημαντικό να καταλάβουν οι έφηβοι ότι οι γονείς τους ενδιαφέρονται για την καθημερινότητά τους, όχι μόνο για την σχολική τους πρόοδο αλλά κυρίως για τις παρέες τους, τα ενδιαφέροντά τους, τις ανησυχίες και τις επιθυμίες τους. Υπάρχει ανάγκη ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ γονέων και παιδιών, ανάγκη για αποδοχή της προσωπικότητας του καθενός, ανάγκη κοινού ποιοτικού χρόνου, σε ένα ασφαλές περιβάλλον.
Οι γονείς χρειάζεται να λειτουργούν σε κάθε ευκαιρία ως πρότυπα για τα παιδιά τους, αναγνωρίζοντας τις δικές τους αδυναμίες και συζητώντας εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης. Επίσης, είναι σημαντικό να εστιάζουν στην προσωπικότητα των παιδιών τους, να προσπαθούν να την ενδυναμώσουν αποφεύγοντας συγκρίσεις με άλλους, δείχνοντας πραγματικό ενδιαφέρον για τη συναισθηματική τους κατάσταση. Η συζήτηση γύρω από τους κινδύνους που ελλοχεύει η αλόγιστη χρήση των κοινωνικών δικτύων και από τρόπους πρόληψης και διαχείρισης κρίνεται αναγκαία. Τέλος, είναι σημαντική η παρατήρηση της καθημερινότητας των εφήβων και ο εντοπισμός αλλαγών στη διάθεσή τους, ώστε να υπάρξει άμεση κινητοποίηση.
Πηγές
Aydm, B., & San, S. V. (2011). Internet addiction among adolescents: The role of self esteem. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 15, 3500–3505.
Hamilton, J.L., Nesi, J. & Choukas-Bradley, S. (2020). Teens and social media during the COVID-19 pandemic: Staying socially connected while physically distant.
Israelashvili, M., Kim, T., & Bukobza, G. (2011). Adolescents’ over – use of the cyber world – Internet addiction or identity exploration? Journal of Adolescence
saferinternet4kids.gr
Vakili, N., Stewart, S., Smith, S., Mathew, A., & Wekerle, C. (2020). Instagram as a knowledge mobilization platform for youth resilience research: An exploratory study. International Journal of Child and Adolescent Resilience 7(1), 87-101.
